پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

متاسفانه با شدت یابی دخالت‌ها و کم استقلالی بانک مرکزی در ایران، عملا این بانک بجای نظارت و راهبری نظام بانکی، بنوعی تبدیل به ویترین شیشه‌ای شده بود. ابلاغ ده ماموریت جدید توسط رئیسی به بانک مرکزی، می‌تواند تا اندازه‌ای بر کارآمدی و نقش پذیری موثر این بانک در نظام بانکداری و چرخه پولی و مالی کشور، بیفزاد. برخی از منتقدین به این امر خوشبین نبوده و اجرای شدن حداکثر چهار بند از ماموریت‌های ده گانه را پیش بینی می‌کنند. منتقدین می‌گویند که ماموریت‌های اصلاح ناترازی بانک‌ها، توسعه دامنه وثایق و تسهیل فرایند وثیقه گذاری، فعال‌سازی حساب تجاری می‌تواند عملیاتی شده و ماموریت‌هایی همانند تقویت ارزش پول ملی، توقف رشد سالیانه نقدینگی، اصلاح سبد ذخایر ارزی متناسب با نیاز‌های سرمایه‌گذاری و تجاری کشور، تقویت سامانه‌های نظارتی و تأمین سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی، امکان اجرایی شدن با حضور فردی، چون صالح آبادی را ندارد.

اقتصاد ایران اقتصادی است که وابستگی به بانک در آن بسیار بالا است و از همین رو بسیاری از کارشناسان،اقتصاد ایران را به اقتصاد بانکی تشبیه و تعریف می کنند،اما سئوال اصلی ناظر یر این امر است که در چنین اقتصادی،سپرده های مردم در بانک ها چگونه و کجا هزینه می شوند.

بررسی‌های یک پژوهش نشان می‌دهد در زمان بحران کمبود نقدینگی، رقابت شدیدی در بازار سپرده آغاز می‌شود و برخی بانک‌ها با افزایش سهم خود در بازار سپرده از نقد کردن دارایی‌ها به قیمت ارزان ممانعت می‌کنند؛ روندی که در نهایت باعث اختلال در رقابت بانکی می‌شود. این پژوهش مدلی را برای دخالت بانک مرکزی ارائه کرده است تا با خارج کردن بانک‌های غیرنقد در بازار بین بانکی، تامین نقدینگی موقت بانک‌های غیرنقد و اعمال نظارت بر نرخ در بازار بین بانکی، محدوده مجاز برای رقابت بانکی ایجاد شود.

برای بررسی عملکرد بانک مرکزی پس از نخستین تغییر در تیم اقتصادی دولت با «پویا ناظران» به گفت‌وگو نشسته ‌ایم. به عقیده این اقتصاددان کارکرد بانک مرکزی در اقتصاد ایران بیش از آنکه در قالب یک سیاست‌گذار پولی قابل وصف‌کردن باشد، به یک خزانه‌دار دولتی شبیه ‌است.

در سخنرانی‌ای که روز گذشته در بانک مرکزی برگزار شد، استیفان اینگوس، رئیس بانک مرکزی سوئد، تجربیات این کشور را در گذر از بحران بانکی در اختیار متولیان پولی ایران قرار داد. وی با تمرکز بر تجربه بحران‌های سابق سوئد، سه راهکار را برای عبور اقتصاد ایران از خطر بحران بانکی ارائه کرد. اینگوس «اجماع سیاسی»، «بازگشت اعتماد عمومی با مدیریت انتظارات» و «اصلاحات گسترده» در حوزه‌های مختلف از جمله سیاست‌های پولی، مالی و ارزی و حوزه نظارت را به‌عنوان راه‌حل‌های کلیدی عبور از بحران مطرح کرد.